Hoewel het zelden voorkomt in zakelijke of financiële omgevingen, biedt criminologie waardevolle inzichten. Ondanks dat "witteboordencriminaliteit" vaak meer kost dan straatcriminaliteit, heeft de maatschappij de neiging om het over het hoofd te zien. Het analyseren van wangedrag in bedrijven door een crimilogische lens onthult de dynamiek van bedrog, macht en privileges. Dit verheldert niet alleen operationele mechanismen, maar bekritiseert ook sociaaleconomische structuren. Dergelijke inspanningen zijn gericht op het bevorderen van dialoog en maatschappelijke rechtvaardigheid. Wat maakt de bedrijfsomgeving criminogeen?

Wat is witteboordencriminaliteit?

Nieuw gebied Cyberspace
Witteboordencriminaliteit wordt ten onrechte voorgesteld als een nieuw fenomeen. Toch is economische criminaliteit "zo oud als de commercie" en dat geldt ook voor witteboordencriminaliteit. Het werd voor het eerst geïntroduceerd door Barbara Hanawalt, met de term 'crime of the fur-collar', waarmee misdaden werden beschreven die in de 14e eeuw in Engeland werden gepleegd door hooggeplaatste ambtenaren en edelen. De globalisering en de groei van het economische systeem creëerden echter onbeperkte mogelijkheden voor witteboordencriminaliteit, omdat het nieuwe technologieën met zich meebracht en een nieuw gebied creëerde: de cyberspace, waar activiteiten nog moeilijker te identificeren werden.


"Witteboordencriminaliteitaliteit" werd later gepopulariseerd door Edwin Sutherland die de term bedacht, die hij omschreef als "een misdaad gepleegd door een persoon van aanzien en hoge sociale status tijdens de uitoefening van zijn beroep". WCC verschilt van andere soorten criminaliteit die door de algemene bevolking wordt gezien, omdat ze worden gepleegd door centrale leden van de samenleving en niet door marginale leden.
High Social Status Individual
WCC kan verwijzen naar een veelheid aan misdrijven, namelijk: loondiefstal, fraude, omkoping, Ponzi-constructies, handel met voorkennis, verduistering, witwassen van geld en overlapt meestal met bedrijfscriminaliteit, wat een misdrijf is dat wordt gepleegd door een bedrijf of werknemers die handelen namens het bedrijf. Om dit artikel te illustreren, zullen we ons richten op het laatste.

Bijvoorbeeld, Politiek prominente personen (PPP) zijn invloedrijke figuren met een publiek mandaat. Door hun bevoorrechte positie kunnen ze hun macht misbruiken en deelnemen aan corruptie en financiële misdrijven, waardoor ze witteboordencriminelen worden.

Sutherland publiceerde later een boek getiteld White Collar Crime, waarin hij de rechtszaken bestudeert van 70 Amerikaanse bedrijven die zijn vervolgd voor financieel gerelateerde misdrijven. Hij belicht het feit dat de grotere bedrijven meestal minder worden gestraft dan de kleinere, en zelfs als ze worden gestraft, gebeurt dat niet volgens het strafrecht maar volgens het burgerlijk recht. Ten tijde van de publicatie wordt het boek gecensureerd om controverses te voorkomen.


Is witteboordencriminaliteit een misdaad?

Een veelgehoord gezegde is dat de perfecte misdaad de misdaad is waar je niet eens weet van hebt. In een artikel, onderstreept Sutherland de schadelijke impact van witteboordencriminaliteit op de samenleving. Desondanks blijft de publieke opinie verdeeld over de vraag of deze misdrijven als ernstig worden beschouwd, ook al zijn ze juridisch gezien verwerpelijk.

Terwijl sommigen pleiten voor strenge straffen, minimaliseren anderen hun belang in vergelijking met straatmisdrijven. In tegenstelling tot fysiek gewelddadige misdrijven, krijgen witteboordendelicten vaak minder media-aandacht, waarbij zaken meestal worden verwezen naar hoofdstukken over de economie in plaats van misdaad of algemeen nieuws.

Factory Lafarge
Hoewel dit een niet-gewelddadige misdaad is, wordt steeds meer witteboordencriminaliteit in verband gebracht met de financiering van terroristische activiteiten, zoals blijkt uit het geval van het Franse bedrijf Lafarge en de terroristische organisaties Daesh en Al-Nosra.

Witteboordencriminaliteit: Een misdaad zonder slachtoffers?

Als het op rapporteerbaarheid aankomt, moet er een identificeerbaar slachtoffer zijn, iemand die aangifte zal doen. Bij het Enron schandaal verloren duizenden werknemers hun baan en zagen hun pensioenspaargeld verdwijnen toen Enron's aandelen in waarde daalden. Maar meestal wordt gezegd dat WCC een "slachtofferloze misdaad" is, wat de rapporteerbaarheid in het gedrang brengt. Maar is het echt een misdaad zonder slachtoffers?

Verslag van WCC

Experts en wetenschappers melden dat het gaat om indirecte victimisatie met gevolgen voor de gezondheid, het milieu en het onderwijs. Het verstoort de economie en kan verwoestende gevolgen hebben voor de samenleving, met verlies van banen en een lager inkomen. Bovendien is de vervolging van deze misdaden vrij moeilijk. Witteboordencriminelen gebruiken vaak zeer geavanceerde technologische methoden om hun ingewikkelde activiteiten te verdoezelen.

Cost of WCC NL

Waarom doen "goede mensen" vuil werk?

Terwijl oudere theorieën suggereren dat armoede de belangrijkste oorzaak is van criminaliteit, waarom plegen mensen uit de hogere klasse dan economische criminaliteit? Er zijn veel theorieën die dit kunnen verklaren.

  • 1

    De identiteit: Een van de populaire theorieën in de criminologie is de etiketteringstheorie. Deze theorie, ontwikkeld door Howard Becker, suggereert dat de maatschappij een bepaald persoon of een bepaalde groep het etiket delinquent opplakt, en later zullen ze dit etiket internaliseren en afwijkend gedrag gaan vertonen. Witteboordencriminelen beschouwen zichzelf niet als "echte criminelen", omdat de meeste mensen zich niet realiseren dat ze slachtoffer zijn van dergelijke daden.

  • 2

    Een veelgebruikte tactiek: De neutralisatietheorie van Sykes en Matza is een tactiek die gebruikt wordt door delinquente elitecriminelen en witteboordencriminelen. De neutralisatie doorloopt vijf stadia:

    1. Ontkenning van verantwoordelijkheid: "Ik moest het doen omdat het bedrijf failliet dreigde te gaan..."

    2. Ontkenning van schade: "Ik ging het terugbetalen"

    3. Ontkenning van slachtoffer: "Het is hun schuld, als ze niet zo deden, had ik het niet hoeven doen."

    4. Veroordeling van de veroordeelden: "Politie is corrupt"

    5. Een beroep doen op hogere loyaliteiten: "Ik deed het voor het welzijn van mijn bedrijf"


    Nicolas Sarkozy, de voormalige Franse president, gebruikte deze strategieën bijvoorbeeld tijdens zijn optredens in het Franse nieuws nadat hij beschuldigd was van corruptie. Zijn aanwezigheid als bevoorrecht figuur illustreert het vage onderscheid tussen aanvaardbaar gedrag en criminaliteit. Een soortgelijke dynamiek werd waargenomen in het Enron-schandaal, waar de CEO's van het bedrijf elke overtreding ontkenden en vaak de schuld afschoven op externe factoren. Deze tactiek schermt de dader doorgaans af van schuld en schuift de verantwoordelijkheid af op grotere krachten die buiten hun macht liggen.

  • 3

    Doelen, behoeften en middelen: De algemene spanningstheorie, populair gemaakt door Robert Merton, suggereert dat maatschappelijke doelen kunnen leiden tot spanning en grensoverschrijdend gedrag voor degenen die geen legitieme middelen hebben om ze te bereiken, wat inzicht biedt in de motivaties achter witteboordencriminaliteit. Recent theories emphasize the onverzadigbare aard van hebzucht, met name binnen bedrijven die winstmaximalisatie nastreven, waardoor werknemers worden aangezet tot grensoverschrijdend gedrag om de doelen van de organisatie te bereiken.

  • 4

    Aangeleerd gedrag: Sutherlands theorie van differentiële associatie suggereert dat criminaliteit een beroep is als elk ander en dat individuen delinquent gedrag aanleren door socialisatie. In de context van WCC kunnen individuen afwijkend worden wanneer hun collega's het plegen van overtredingen positiever inschatten dan het naleven van wettelijke normen. Als gevolg daarvan bevorderen sommige bedrijven een cultuur van regelovertreding, die op dezelfde manier wordt aangeleerd als elke andere zakelijke praktijk.
    In dit opzicht had Enron een extreem sterke prestatiecultuur, die werknemers aanmoedigt om zich agressief te gedragen. Dit wordt geïllustreerd door de oprichting van de Performance Review Commission (PRC), die de notie van een delinquente werksubcultuur bevordert. Als een werknemer de doelstellingen van het bedrijf niet haalt, wordt hij ontslagen. Om zo'n niveau te bereiken, wordt overtreding de meest legitieme manier om toegang te krijgen tot het bedrijf.

  • 5

    Organisatiecultuur: De culturele conflicttheorie van Sellin stelt dat botsingen tussen culturele normen en maatschappelijke wetten kunnen leiden tot afwijkend gedrag. Dit is duidelijk bij witteboordencriminaliteit, waar werknemers de afwijkende waarden van hun organisatie kunnen internaliseren, wat leidt tot gedrag dat in strijd is met de normen van de maatschappij. Wat voor hen als aanvaardbaar gedrag wordt beschouwd, kan door anderen als grensoverschrijdend worden gezien.


Bij Enron wisten de meeste makelaars dat hun acties illegaal waren, maar ze meldden ze niet bij de juridische autoriteiten. Jeffrey Skilling, de ex-CEO, spoorde hen zelfs aan om door te gaan met het binnenhalen van miljoenen.

"In onze samenleving geeft extreme rijkdom vaak enorme macht. Net zoals macht corrumpeert, corrumpeert ook buitensporige rijkdom."~ Jennifer Taub

Wat is de impact van witteboordencriminaliteit op financiële instellingen?

Witteboordencriminaliteit heeft een aanzienlijke impact op de reputatie van financiële instellingen. Ze tasten het vertrouwen aan door te wijzen op onethisch gedrag binnen de instelling en kunnen de regelgeving onder de loep nemen, wat kan leiden tot juridische gevolgen. Deze misdrijven zorgen voor een negatieve perceptie bij klanten, investeerders en belanghebbenden, wat kan leiden tot minder omzet en problemen bij het aantrekken van toptalent. In het algemeen kunnen ze diepgaande en langdurige gevolgen hebben voor de geloofwaardigheid en levensvatbaarheid van financiële instellingen op de markt.
Verlies van vertrouwen in financiële instelling

Wat zijn de rode vlaggen van witteboordencriminaliteit?

Rode vlaggen bij bedrijfscriminaliteit zijn financiële onregelmatigheden, tekortkomingen op het gebied van transparantie, handel met voorkennis, belangenverstrengeling, klachten van klokkenluiders, overtredingen van de regelgeving, ongebruikelijke praktijken, hoge omloopsnelheden, complexe en zwakke controles. Een snelle aanpak is cruciaal om wangedrag te beperken en de integriteit te handhaven en het is belangrijk om een effectief model te identificeren voor het naleven van de regels door werknemers.

Hoe kun je de genoemde rode vlaggen herkennen en risico's beperken?

Het verbeteren van het WCC-toezicht vereist geavanceerde analyse, proactief toezicht, strengere controles, klokkenluidersprogramma's, samenwerking, training, audits en verfijning. Deze maatregelen versterken detectie en preventie. Een risicogebaseerde aanpak is een geschikte strategie omdat deze het toezicht concentreert op gebieden met een hoog risico, wat helpt bij het toewijzen van middelen, het verminderen van kwetsbaarheid en proactief beheer.

Arbeidsfraude NL

Het erkennen van de betrokkenheid van PPP's bij het faciliteren van witteboordencriminaliteit benadrukt bovendien de noodzaak van het handhaven van strenge regelgevende normen en het stimuleren van internationale samenwerking om corruptie, omkoping en het witwassen van geld wereldwijd aan te pakken. Het bereiken van een eerlijkere en transparantere samenleving vereist interdisciplinaire samenwerking en een grondig begrip van de fijne kneepjes van witteboordencriminaliteit.

Bovendien laat dit onderwerp zien hoe belangrijk het is voor bedrijven om een correcte compliance-cultuur te implementeren om de ethische normen te verbeteren.
0 opmerkingen
opmerkingen toevoegen

Gerelateerde artikelen

Critici zijn van mening dat AML-boetes inefficiënt zijn, maar hoe kunnen ze worden verbeterd? Lees in ons artikel hoe w...

Money Laundering Fri 15 March 2024

Wat zijn de belangrijkste EU-richtlijnen met betrekking tot het witwassen van geld en de financiering van terrorisme? In...

Politically Exposed Persons Wed 15 March 2023

Hoe kunnen criminelen geld witwassen door middel van illegale milieuactiviteiten? Leer wat een milieucriminaliteit is en...

Money Laundering Mon 22 June 2020

Wat zijn lege vennootschappen en wat zijn hun AML-risico's? Leer wat een lege vennootschap is, hoe ze worden gebruik...

Money Laundering Tue 30 May 2023
Deskundigen op het gebied van risicobeheer en compliance met de regelgeving

Pideeco is een adviesbureau dat juridische diensten, zakelijke oplossingen, operationele assistentie en educatief materiaal biedt voor professionals in de financiële sector.

We zijn gevestigd in Brussel en zijn gespecialiseerd in diensten voor het naleven van wettelijke risico's in de eurozone.

Pideeco combineert professionele kennis van regelgeving en technische expertise om het bedrijfsreputationele en operationele risico te beschermen. Onze unieke klantgerichte aanpak helpt ons bij het bouwen van strategische en legitieme kostenefficiënte oplossingen.

Als u met ons als team werkt, betekent dit dat u complementaire mensen kunt bereiken, wat out-of-the-box denken en innovatieve visie.

Our Network Leer meer over ons