Met de opkomst van milieu- en sociaal bewuste consumenten staan bedrijven meer dan ooit onder druk om hun inzet voor duurzaamheid en ethische praktijken te bewijzen. De afgelopen jaren zijn milieu, maatschappij en ondernemingsbestuur (ESG) uitgegroeid van een modewoord tot een miljarden business en een cruciaal onderdeel van de bedrijfsstrategie. Maar hoe scheiden we echte inspanningen om het milieu te beschermen van louter "greenwashing"?
ESG-gerelateerde activa onder beheer, die tot doel hebben financiële winst te boeken en tegelijkertijd sociale en milieuvoordelen te stimuleren - zoals het verminderen van de koolstofuitstoot, het bevorderen van ras- en genderdiversiteit en het verbeteren van de arbeidsomstandigheden - zijn de komende jaren naar verwachting met 84% zal groeien, toenemen van 18,4 biljoen dollar in 2021 tot 33,9 biljoen dollar in 2026.
De explosieve groei van "groene" marketing, of de praktijk van het promoten van milieuvriendelijke goederen, diensten of procedures om milieubewuste klanten aan te trekken, heeft ook een toename te zien gegeven van de praktijk van het misleiden van consumenten en investeerders om valse beweringen over milieuduurzaamheid te geloven om er beter van te worden.
Recente controverses over ESG-gerelateerde activa en greenwashing hebben aangetoond dat er steeds meer behoefte is aan sectorale normen en regelgevingskaders om te garanderen dat ESG-claims van ondernemingen en fondsen waarheidsgetrouw en verifieerbaar zijn.
Wat is ESG?
ESG, oftewel milieu, sociaal en corporate governance, kan worden gedefinieerd als een reeks normen die beleggers gebruiken om de moraliteit en duurzaamheid van het beheer en de activiteiten van een onderneming te beoordelen.De praktijk ontstond voor het eerst in de jaren vijftig toen vakbonden kapitaal begonnen te investeren in gezondheidsvoorzieningen en betaalbare huisvestingsprojecten, en bleef zich ontwikkelen in de jaren zestig met de Vietnamoorlog en de protestbewegingen. Pas in 2004 werd de term ESG populair bij de Verslag van de Verenigde Naties "Who Cares Wins," waarin aanbevelingen van de financiële sector worden gedaan om ESG-kwesties beter te integreren in vermogensbeheer en effectenbemiddeling.
Tegenwoordig is ESG een integraal onderdeel geworden van de sociale verantwoordelijkheid van de meeste bedrijven en van hun bedrijfsstrategie op lange termijn. Een studie van de Harvard Law School Forum on Corporate Governance bleek dat Europa in 2022 het hoogste percentage ESG-gebruikers had - 93%, tegenover 79% in Noord-Amerika en 88% in Azië-Pacific.
Hoe worden ESG-activa gebruikt voor greenwashing?
In een peiling van Politico uit 2022 waren respondenten uit 13 landen het erover eens dat bedrijven verantwoordelijk zouden moeten zijn voor het betalen van de toenemende kosten van klimaatverandering. De belangstelling van het publiek voor milieuvriendelijke entiteiten en ESG-beleggingen heeft verschillende oneerlijke bedrijven ertoe aangezet van de trend te profiteren door het ESG-label aan niet-duurzame producten te hangen als marketingtruc of om hogere prijzen te vragen.
In een studie van The Economist uit 2021 bleek dat de 20 grootste ESG-fondsen ter wereld allemaal beleggingen aanhielden in producenten van fossiele brandstoffen, terwijl sommigen belangen hadden in kolenmijn-, gok- en oliebedrijven.
Een belangrijk punt bij de ESG-etikettering is de berekening van de ratings. ESG-ratings analyseren de effecten van een bedrijf op de samenleving, het milieu en het bestuur om belanghebbenden een volledig beeld te geven van hoe goed het bedrijf presteert. De transparantie van de scores werd echter in twijfel getrokken door de OESO en andere regelgevende instanties. Een bedrijf kan uitblinken in één aspect van ESG, maar ondermaats presteren in een ander, maar toch een hoge rating krijgen alleen al vanwege de prestaties in die ene categorie.
In 2022 ontdekte de Universiteit van Columbia samen met de London School of Economics dat bedrijven die deel uitmaakten van een ESG-portefeuille een slechte staat van dienst hadden op het gebied van naleving als het ging om arbeid en milieuwetten vergeleken met die welke geen deel uitmaakten van dezelfde portefeuilles. Zij vonden ook twijfelachtige significante ecologische en sociale veranderingen bij de ondernemingen na hun opname in een ESG-fonds.
Wat zijn voorbeelden van ESG en greenwashing?
Hieronder volgen enkele voorbeelden van bedrijven die ESG hebben gebruikt voor greenwashing:-
Mode merk H&M werd door een federale rechtbank in New York aangeklaagd omdat zij ten onrechte beweerde dat haar Conscious Collection duurzaam was, terwijl zij in feite meer water gebruikte om de artikelen te vervaardigen dan hun gewone kleding.
In 2022, sportwinkelketen Decathlon kwam onder vuur te liggen toen de Autoriteit Consument en Markt (ACM) meldde dat het bedrijf "onduidelijke en onvoldoende onderbouwde duurzaamheidsclaims" maakte. Dit leidde ertoe dat de keten een donatie van 400.000 euro betaalde aan duurzame doelen.
In 2021 opende de U.S. Securities and Exchange Commission (SEC) een onderzoek tegen Deutsche Bank voor het overdrijven van zijn ESG-geloofsbrieven voor zijn fondsassortiment van $ 1 biljoen. Een Duitse consumentengroep klaagde het bedrijf in 2022 aan voor "een verkeerde voorstelling van de groene geloofsbrieven van een fonds in marketingmateriaal."
FIFA heeft bij een Belgisch panel voor reclame-ethiek verschillende klachten ingediend wegens zijn misleidende "koolstof neutrale" claims voor het WK 2022 in Qatar.
Andere bedrijven die van greenwashing zijn beschuldigd, zijn onder meer Shell PLC, Goldman Sachs, Coca Cola, Exxon Mobil, Nestle, en vele anderen.
Hoe treden de autoriteiten op tegen de greenwashing van ESG-activa?
Nu de vraag naar milieu- en maatschappelijk verantwoorde beleggingen toeneemt, nemen de autoriteiten maatregelen om te voorkomen dat beleggers worden misleid door middel van greenwashing van ESG-activa.In 2022 heeft de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC) twee regels voorgesteld om de consistentie en vergelijkbaarheid van ESG-beleggingen te verbeteren. De eerste, Fund Names Rule Amendment, staat niet toe dat fondsen termen als "duurzaam" en "groen" gebruiken als ESG-aspecten "over het algemeen niet belangrijker zijn dan andere factoren in het beleggingsselectieproces". De tweede, de ESG Disclosure Rule, zou beleggingsbeheerders ertoe verplichten grondige informatie te publiceren over de methoden, normen en informatie die zij hanteren om aan de beleggingsdoelstellingen te voldoen, zodat beleggers de beweringen van de fondsen kunnen verifiëren.
De EU heeft in 2022 ook nieuwe regels vrijgegeven die de MiFID II en beleggingsbeheerders en financiële adviseurs dwingen de "duurzame voorkeuren" van particuliere klanten te erkennen en aan te pakken, waarbij zij mogelijk aansprakelijk worden gesteld als ESG-fondsen niet aan de verwachtingen voldoen, zoals "groen" zijn.
Als onderdeel van haar Renewed Strategy van 2021, de EU had ook verklaard dat zij van toezichthouders een cruciale rol verwachtte bij het opsporen, voorkomen, onderzoeken, bestraffen en corrigeren van greenwashing.
De effecten van deze nieuwe en voorgestelde regelgeving zijn al voelbaar. Jefferies Group, een Amerikaanse multinationale onafhankelijke investeringsbank en financiële dienstverlener, ontdekte dat herindeling van fondsen die een ESG-element toevoegen met 84% zijn gedaald ten opzichte van 2021, met Europa als koploper, terwijl nieuwe ESG-fondsen met 60% zijn gedaald.
Aziatische landen zijn ook begonnen met het aanpakken van greenwashing met betrekking tot ESG-activa. De Monetaire Autoriteit van Singapore heeft richtsnoeren vastgesteld die in 2023 van kracht zullen worden en die retailbeleggers in staat zullen stellen de ESG-fondsen waarin zij beleggen beter te begrijpen en de risico's van greenwashing zullen helpen verminderen.
Welke verbeteringen zijn nodig in de strijd tegen greenwashing?
Greenwashing blijft een hardnekkig probleem voor beleggers die op zoek zijn naar activa met een echte betrokkenheid bij het milieu en de samenleving. Hoewel recente regelgeving en richtsnoeren veelbelovend zijn gebleken bij het aanpakken van het probleem, zijn er nog meer stappen nodig om deze schadelijke praktijk echt uit te bannen.
Een punt van kritiek dat vaak naar voren komt is de definitie van wat duurzaam beleggen inhoudt. De oude en nieuwe regelgeving heeft geen coherente en specifieke betekenis aan de term gegeven, waardoor vermogensbeheerders de blootstelling aan duurzaam beleggen op verschillende manieren berekenen. Dit maakt productvergelijking vrijwel onmogelijk.
Een duidelijke beschrijving van wat een duurzame belegging inhoudt, zou vermogensbeheerders het juiste kader bieden om beleggingsbeslissingen te nemen en beleggers de nodige informatie verstrekken om de ESG-implicaties van hun beleggingen te begrijpen.
Hoewel regelgeving een krachtig instrument kan zijn, moet deze ook zodanig worden vormgegeven dat transparantie wordt aangemoedigd en innovatie of investeringen in duurzame oplossingen niet in de kiem worden gesmoord. Het juiste evenwicht vinden tussen regelgeving en innovatie zal een voortdurende uitdaging zijn in de strijd tegen greenwashing, maar het is essentieel voor het opbouwen van een duurzamer en verantwoordelijker financieel systeem.
De markt voor ESG-activa heeft de afgelopen jaren vooruitgang geboekt in de strijd tegen greenwashing, maar er is nog veel werk aan de winkel. Beleggers en vermogensbeheerders moeten voorzichtig zijn in de strijd tegen greenwashing en streven naar een opener, verantwoordelijker en duurzamer financieel systeem naarmate de vraag naar ESG-beleggingen toeneemt.
Audit FindingsComplianceEuropeEnvironmentalGreen CrimeMiFID2OECDUCITSTransparencyReportingFinancial firmsMIFID
